.jpg)
Tekir Vadisi, Döngel Köyündeki mağaralarda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağda başladığını; Neolitik, Kalkolitik ve Eski Tunç Çağlarında da sürdüğünü göstermektedir. Şehri Hititler kurmuşlardır. Daha sonra Asurlular, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar şehre hakim olmuşlardır.
Dünyanın sayılı madalyalı şehirlerinden biri olan Maraş'a Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973' den itibaren TBMM tarafından Kahramanlık unvanı verilerek adı Kahramanmaraş olarak değiştirildi.
Diğer Tarihi Yapılar
Kahramanmaraş Kalesi
Afşin ilçesi, Marabız köyünde Hurman Çayı’nın kuzeyindeki sarp kaya üstündedir. Yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak, kalenin yapım tekniğinden, Bizans döneminde inşa edilmiş olduğu sanılmaktadır.
10–15 m. yüksekliğindeki surlar, sekiz burçla güçlendirilmiştir. Kalenin kapısı batıdadır. İçinde su ve yiyecek depoları, asker barınakları ve kilise vardır.
Andırın ilçesi ile Göksun arasında Geben Kasabası yakınındadır. Yakınında aynı isimle anılan Meryemçıl Yaylası bulunmaktadır.
Azgıt (Yeniköy) Kalesi
Andırın–Geben karayolu üzerinde Yeniköy’e yakın bir yerde bulunmaktadır.
Alameşe köyündedir. Kale, uzun yıllar ihmal edilmiş olup, bakımsızdır. Sarp bir yamaçtadır.
Hastırın Kalesi
Andırın–Kadirli yolu üzerinde Torun köyündedir.
Anacık köyündedir.
Kız Kalesi
Elbistan’ın Kale köyünde 150 m’lik bir tepe üstündedir. Adının nereden geldiği ve tarihi bilinmemektedir. A ve B olarak adlandırılan burçlarda iki kalıntılar ayaktadır.
A burcu moloz ve kesme taştan iki katlıdır. Duvardaki kiriş deliklerinden katların ahşap örtülü olduğu anlaşılmaktadır.
Bunların dışında Çuhadırlı, Akkale, Gökgedik Kaleboynu, Keşişli, Karakale, Kızıloluk ve Bugeme kaleleri yörede yer almaktadır.
Duraklı Mahallesi’ndedir. Camide bulunan çok sayıdaki yazıt yapımla ilişkili değildir.
Mimari özellikleri ve bezemesinden 15. yüzyıl yapısı olduğu sanılmaktadır. Ayrıca mihrabın olduğu düşünülen mermer kesme taşlardaki bezemeler de aynı yüzyıl özellikleri göstermektedir.
Kurtuluş Mahallesi’ndedir. Yavuz Sultan Selim’in büyükannesi, Alaüddevle’nin eşi Şemsi Sultan (15. yüzyıl) adına yaptırılmıştır. Avlu giriş kapısı üstünde 19. yüzyıl başlarından onarım yazıtı vardır.
Kesme taştan, son cemaat yeri ve ana mekânı ahşap çatılı bir yapıdır. Son cemaat yerinin solundaki sivri tonoz örtülü, dikdörtgen planlı türbeye, birkaç basamakla inilen yalın kapıdan girilir
Afşin Ulu Camii
Yazıtında 1570’te Danişmentlilerden Pir Ali oğlu Muhammed’in yaptırdığı bildirilmektedir.
Son cemaat yeri 1717’de mescide dönüştürülmüştür. Ana mekân, kuzey ve güney duvarlarına sivri kemerlerle bağlanan üç sütunla neflere ayrılmıştır.
Elbistan Ulu Camii
Osmanlılar 16. yüzyılda Elbistan’ı aldıktan sonra camiyi yaptırmışlardır. Dört payeye oturan orta kubbe ile yanlarda dört yarım kubbe, köşelerde küçük kubbelerle bakışık bir merkezi plan elde edilmiştir.
Caminin önünde yanları kapalı çapraz tonozlu son cemaat yeri vardır. Sekizgen tabanlı silindirik gövdeli minare kuzeybatıdadır.
Himmet Baba Camii ve Türbesi
Elbistan’da olup, yapım tarihi bilinmemektedir. Türbenin 700 yıllık olduğu sanılmaktadır.
Önce türbe yapılmış, sonra mescit eklenerek günümüzdeki yapı oluşturulmuştur. Sekizgen planlı türbenin kubbesi doğrudan duvarlara oturmuştur. Mescit ve türbenin kubbeleri dıştan konik çatılıdır.
Afşin’in 8 km. batısında, yüksek bir tepe üstündeki yapılar topluluğu 13. yüzyıldan kalmıştır. Cami, kervansaray, ribat ve planı saptanamayan birçok küçük yapıdan oluşmaktadır. Son yıllarda onarılmıştır.
Eshab-ı Kehf mağarasının önündeki yapı bir Bizans kilisesinden camiye dönüştürülmüştür. Eshab-ı Kehf Camii olarak bilinmektedir.
Kayaya oyulmuş, geniş kemerle birbirine bağlı iki tonozlu mağara bölümünün önünde üç bölümlü yapı yer almaktadır. Caminin doğusunda, ikisi tonozlu, biri küçük kubbe ile örtülü üç bölümlü son cemaat yeri vardır.
Onarımlar sonucu caminin yapısı değişmiş olmakla birlikte, büyük ve yüksek mihrap önü kubbesi tuğla kemer ve tonozlarla bölümlenmiş yapı, Selçuklu Ulu Camileri geleneğine uygundur.
Bir bölümü kayalara oyulmuş olan ribat, iki katlı bir yapıdır. Alt katı kesme taştan, üstü tuğladandır. Güneydeki görkemli bir taç kapıyla yapıya girilir. Dışa taşkın dikdörtgen taç kapı iç içe bordürlerle bezelidir.
Mukarnaslı, yıldız geçmeli bordürlerin ortasında bitkisel ve geometrik rozetler yer alır. Taç kapıdan girilen uzun koridorun sağında, üç kemerle açılan başka bir salon, salonda ise kemerle bağlanan tonozlu mescit ile buna dikey eyvan yer alır.
İklime Hatun Mescidi
Taş Medrese
Kalenin güneyindeki meydandadır. 14. yüzyılda Alaüddevle Bey’in kızının adına yapıldığı öne sürülen yapı yazıtsızdır. Türbedeki beş satırlık yazıt ise bozulmuştur. Taş Medrese, düzgün olmayan dörtgen planlı açık avlu çevresinde sıralanmış bölümlerden oluşmaktadır.
Avlunun sağında medrese odaları, girişin karşısında dikdörtgen planlı mescit ve solunda da piramit çatılı türbe yer alır. Medrese odaları dikdörtgen planlı, tonoz örtülüdür. Taş medresenin mescit ve türbe kısımları vardır.
Taşhan
Kapalı Çarşı’ya bitişiktir. Dulkadiroğulları döneminde yapıldığı öne sürülen moloz taştan, kare avlu çevresinde iki katlı bir yapıdır. Girişin karşısındaki çapraz tonozlu mekân, sivri kemerlerle avluya açılır. Kuzeydoğuda, hanın ambarı olduğu düşünülen tonozlu uzun bölüm vardır.
Girişin sağındaki tonozlu mekânların sonuncusundan bir koridorla ahıra geçilir. Girişin solundaki küçük bölüm depodur. İkinci kat sonradan ahşap olarak yapılmıştır.
Basamaklarla, arkasında han odalarının yer aldığı gezinti yerine çıkılmaktadır. Girişin karşısındaki bölümlerden Belediye Çarşısı’na ikinci bir kapı açılmıştır.
Taşhan’da halen küçük imalathane ve depolar vardır.
Afşin ilçesinde bulunan yapının 11. veya 13. yüzyılda Selçuklular tarafından inşa edildiği düşünülmektedir. Girişi doğu tarafından olup, girişin sağındaki duvarlar onarılmıştır.
Katiphanı
Kahramanmaraş kent merkezinde, Ulu Cami’nin güneyindedir. 18. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Belediye, Bakırcılar ve Demirciler çarşılarının yer aldığı Çarşıbaşı kesimindedir.
Yapının iki kapısından biri, bu çarşılara açılmaktadır. Kapıdan hole, buradan da üç yanı ahşap revaklı kare avluya geçilmektedir. Güneyi revaksızdır. Avlunun çevresinde iki katlı han odaları vardır.
Batıdaki kagir, tonoz örtülü iki büyük odanın solunda sivri kemerli niş içinde çeşme yer alır. Güneybatıda depo olarak kullanılan, ortaları tek sütunlu iki oda bulunmaktadır. Bunların solundaki kapıdan ahıra geçilir. Hanın ikinci katı, yangından sonra ahşap olarak yapılmıştır.
Tüfekçi Hamamı
Sarayaltı Mahallesi’nde, Demirciler Çarşısındadır. Kitabesi yoktur. Soyunmalık, iki soğukluk ve sıcaklıktan oluşmaktadır.
Kale Caddesi üzerindedir. Kitabesi yoktur. Kagir bir yapıdır. Soyunmalık, soğukluk, sıcaklık kısımlarından oluşmaktadır. Üzerleri kubbelerle kapatılmıştır.
Ceyhan Köprüsü
Eski Kahramanmaraş–Göksun yolunda, Ceyhan Irmağı üstündeki köprü, yeni yolun dışında kalmıştır. 14. ya da 16. yüzyıl yapısı olduğu konusunda değişik görüşler vardır. Yaklaşık 157 m. uzunluğunda, altı gözlü bir köprüdür. Çeşitli dönemlerdeki onarımlarla özgünlüğünü yitirmiştir.
MARAŞ İLİ TARİHİ CAMİLER
KAHRAMANMARAŞ
Camiler ve Külliyeler
Kahramanmaraş Ulu Cami yanında bulunan Taş Medrese, Dulkadirli Alâüddevle Beyin kızı adına yaptırılmıştır.
Ekmekçi Mahallesinde bulunan camideki kitabede Sultan Kansu Gavri zamanında Dulkadirli Alâüddevle tarafından kurulduğu yazılıdır. Ahşap çatısı ve ahşap sütunları ile, 11. yy. ahşap cami örneklerinin özelliğini taşımaktadır.
Hatuniye Cami
Kurtuluş Mahallesinde bulunan cami 1519 yılında yapılmıştır.
Osmanlılar tarafından 16. yy.da yaptırılmıştır.
Eshab-ı Kehf Külliyesi
(Yedi Uyurlar) Afşin'in 8 km. batısında yüksek bir sırt üstündeki yapılar topluluğu 12. yy.dan kalmıştır. Cami, Kervansaray, Ribat ve planları belirlenemeyen birçok küçük yapıdan oluşmaktadır.
Kaynak:tarihiyerlerimiz.net